Protokolün tüm seçkin temsilcileri, değerli Cumhuriyet Savcıları, kıymetli Avukat ve Hakim meslektaşlarım, değerli adliye çalışanları ve kıymetli basın mensupları, 2021-2022 adli yıl açılışımıza hoş geldiniz.

Öncelikle, 30 Ağustos Zafer Bayramı ve Türk Silahlı Kuvvetler Günü vesilesiyle, başta devletimizin kurucusu Gazi Mareşal Mustafa Kemal Atatürk’ü, silah arkadaşlarını, hukuk Şehitlerimizi ve tüm Şehitlerimizi saygı, rahmet ve minnetle anıyoruz.

Toplumsal, evrensel, insani ve adil adaleti sağlayacak olan ; iddia, savunma ve karar organlarından oluşan Yargı erki ; yapacağı makul düzenlemelerle Yasama erki ; ve özellikle etkinliği, algıyı, koordinasyonu ve stratejiyi doğru ve samimi olarak ortaya koyması gereken ise yürütme erki, yani iktidardır. Yargının ve devletin en yetkili ağızlarının son yıllarda açıkça ifade ettikleri ve basına da yansıdığı gibi, ülkemizde yargıya ve adalete güven hızla aşağılara doğru düşmektedir. Objektif ve bilimsel temelli olarak yapılan anketlere göre, vatandaşlarımızın yüzde 50’si ‘yargı bağımsız değil’ derken; ‘yargıya güveniyorum’ yanıtı verenlerin oranı ise, yalnızca yüzde 38 olarak ölçülmüştür. Bazı ölçümlerde ise bu oran, %30 ve hatta %20’lere kadar inmiş gözükmektedir. Dünyadaki evrensel ilkelere göre yapılan sıralamalarda ise, ülkemiz en sonlarda gözükmektedir. Ülkemiz ve vatandaşlarımız bu sıraları değil, ilk 10’u, hatta tarihten ve köklerimizden gelen, milli ve manevi değerlerimiz ile Cumhuriyetimizin kurucu felsefesi ve ilkeleri gereğince, 1. liği hak etmektedir.

Milli tarihimizden gelen, “Töre yani hukuk konuşursa, Hakan susar “ ifadesi, atalarımızın hukuka duyduğu saygıyı ve adalete verdiği büyük değeri göstermektedir. Adalet mülkün yani devletin temelidir. Adalet varsa, devletin temeli vardır ; devlet vardır. İşte bunun içindir ki Hz. Ali " Devletin dini Adalettir. Dinin devleti ise özgürlüktür." demiştir. İnancımız olan İslam dini, beş temel ilke üzerine kurulmuştur. Apaçık Kur’an ayetleriyle sabittir ki; ilk ilke adalettir. İkincisi emanettir. Üçüncüsü ehliyet, dördüncüsü maslahat, beşincisi ise meşverettir. Bir saat adaletle hükmetmek, 70 yıllık ibadetten üstündür inancının insanlarıyız. Adalet mülkün temelidir ilkesini kabul eden bir milletin fertleriyiz. Tarihte adalet, hukuk ve ahlakla anılan bir ecdadın soyuyuz. İnsanı yaşat ki, devlet yaşasın anlayışı ; hukuk devleti ilkesinin gereğidir. Hukukta, yargıda, devlette ve savunma hakkı da insanlarımız içindir. İşte bu nedenlerle, tüm halkımızı, bütün bu kavramlara, kurumlara ve değerlere sahip çıkmaya çağırıyoruz.

Binlerce yıl öncesinden, büyük filozof Platon “ Gücün haklı çıktığı yerde, adalet bekleme. Güce tapanların olduğu yerde, huzur bekleme. ” demiştir.

Bütün bu tespitler ve menfi durumların çözümü, yine milli, manevi ve evrensel hukuki değerlerimizde saklıdır. Yeni adli yılın, ülkemizde hukuki güvenliğe, hızlı, adil, bağımsız ve tarafsız bir yargıya ve güçlü bir savunmaya vesile olmasını temenni ediyoruz. Bu temenninin gerçekleşmesi için, toplumdaki her kesimin emek, özveri ve inancına ihtiyacımız bulunmaktadır.

Siyasî irade ve devlet yöneticilerinin, Yargı erkinin eşitler arasında birinci erk olduğuna, Kuvvetler Ayrılığı, Hukukun Üstünlüğü ve Hukuk Devleti ilkelerine, adalet, Savunma ve eşitlik kavramlarına ve evrensel yargı kurallarına samimi olarak inanmaları, uygulamaları ve saygı göstermeleri şarttır. Bu uğurda, Hakim ve Savcılarımızın teminat ve güvenceleri tam olarak sağlanmalı, Savunma hakkının önündeki tüm engeller kaldırılmalı, kanunlar yapılırken yargı organlarının görüş ve önerileri öncelikle dikkate alınmalı, Barolar ve Avukatların tam bağımsızlığı sağlanmalı, liyakat ve ehliyet öncelik taşımalıdır. Hâkim, C. Savcısı ve Avukatların ise, aynı yolun yolcusu ve hizmetkarları olduklarını unutmadan, hukukun tüm evrensel ilkelerini benimseyerek, karşılıklı saygı ve meslek kurallarına tam bir inanmışlık ve adanmışlıkla, beşer olan hiçbir şeyin önünde eğilmeden, korkmadan ve çekinmeden görevlerini ifa etmeleri gerekmektedir. Tüm Hukukçuların hiçbir menfaat, makam, siyasi görüş, güç, tarikat, cemaat ve mezhepsel konu, grup ve subjektif hususlara bakmadan ve takılmadan, sadece ve sadece evrensel ve mesleksel adalet, savunma ve yargı ilkelerine inanmaları ve bu uğurda yılmadan, usanmadan ve cesaretle mücadele etmeleri, en temel kural ve ilkemiz olmalıdır. Tüm insanlarımız, kendileri ya da grupları için değil, herkes için evrensel ve ilkesel adalet anlayışını benimsemeli ve istemelidir. Bu nedenle, hak arama ve dava açmadaki aşırı masraf ve harçlar, adil yargılama ve savunma hakkı üzerindeki engellemeler ve yargı üzerindeki siyasi ve bürokratik baskılar kaldırılmalı ; Cimer-bimer uygulaması amacından tamamen çıkıp, yargı üzerinde baskı oluşturmaya evrilmesi nedeniyle sınırlandırılmalı ; hukuk devleti yerine, anayasa hukukundaki tabiriyle, polis devleti kurma uygulamalarından vazgeçilmeli; Hakimlik ve savcılık sınav ve mülakatlarındaki şaibe ve sıkıntılar ile yargı üzerinde ve içindeki siyaset, cemaat ve tarikat etkinliği iddiaları, şeffaf ve objektif olarak, sonlandırılmalıdır.

Vatandaşlarımıza yargı hizmeti verilirken, yargı mensupları özellikle mesai saatlerine hassasiyetle dikkat etmeli ve uymalı, duruşma saatlerine uyulmalı, yargıya yakışır nezaketli ve saygın bir dil ve üslup kullanılmalı, yargı çalışanlarının memuriyet dışında, hiçbir ek iş yapmalarına müsaade edilmemelidir. Hiç kimse unutmamalıdır ki, yargı ve adalet çökerse, devlet ve toplum çöker.

Kuvvetler ayrılığına dayanması gereken anayasal devlet sistemimizde, Yargı erki, yasama ve yürütme erkleri ile yan yana gider bir görünüm vermeye başladığından beridir, artık kamuoyu, yargının tarafsızlığı ve bağımsızlığını daha açık bir şekilde sorgulamaya başlamıştır. Bu durum ülkemizin bütünlüğü ve milli birlik ve beraberliği için çok açık bir tehlike olup, demokrasimiz için de çok kötü bir sınav olmaktadır. Kuvvetler ayrılığı prensibinde yasama, yürütme ve yargı 3 eşit erktir. Ancak yargı erki, eşitler arasında birincidir. Yargı erkini oluşturan iddia, savunma ve karar saç ayağında ise, Yargıyı adil, insani, ahlaki, kabul edilebilir ve hukuki yapan ise Savunmadır. Savunmanın olmadığı bir yargı, engizisyondur, yargısız infazdır. Bu nedenle yargı erkinin olmazsa olmazı da, savunmadır. Yargı bağımsız olmazsa, avukatın ve savunmanın varlığının bir önemi ve işlevi kalmaz ; bu yapıdan da vatandaşlar için adalet çıkmaz. Bu anlamda, avukatlar bakımından da çözülmesi gereken en önemli ve birincil meslek sorunu, kuvvetler ayrılığı ve yargı bağımsızlığıdır.

Güvenilir, saygın, adil ve iyi işleyecek bir yargının en önemli şartlarından birisi de, hukuk eğitimidir. Hukuk eğitimi kaliteli ve nitelikli olmayan bir ülkenin, yargısından da hiçbir şey beklenemez. Bunun için hukuk fakültelerinin sayılarının ve kontenjanlarının bir an önce azaltılması, yeni hukuk fakülteleri açılmasının önüne geçilmesi, her türlü sınav ve seçmelerde, sadece liyakat ve ehliyete dayanılması gerekmektedir.

Atatürk ilke ve inkılapları, Cumhuriyetin değerleri, Bağımsız Yargı, Parlamenter Demokrasi ve Laik Sosyal Hukuk Devleti ilkesi vazgeçilmezlerimiz olmalıdır. Hukuksuzluklarla mücadele etmenin gerçek tek yolu, tüm bu kurumları ve kuralları güçlendirmekten geçmektedir.

Düşünce, fikir ve inanç hürriyetleri, bireyin, toplumun ve devletin gelişmesinin en temel faktörlerinden birisidir. Bu nedenle, bu özgürlükler alabildiğince genişletilmeli, eğitim modelimizde değerler eğitimine öncelik verilmelidir. Konuşan, düşünen, araştıran ve sorgulayan birey ve toplumlardan korkulmamalıdır.

Şüpheliye/Suçluya ceza verebilmenin yolu bile hukuktan geçer. Eğer hukuku uygulamazsanız, savunma hakkı vermezseniz, adil yargılanma, masumiyet karinesi ve suç ve cezanın şahsiliği ilkelerini zedelerseniz, suç isnadında bulunulan şüpheliyi-suçluyu dahi cezalandıramazsınız. Öyle bir hukuk düzeni kurmalıyız ki, bırakın kamuoyunu, sanığın kendisi bile adil yargılandığına inanmalıdır. Hukuku ve hukukun ilkelerini savunmak, suçu ve suçluyu savunmak değildir. Tam aksine, masumu suçludan ayırmanın tek yolu, sadece ve sadece hukuk, savunma ve adalettir. Sürekli gündemde tutulan her türlü aflar, ceza kanunları, ceza usul ve infaz sisteminde sürekli yapılan değişiklikler, sistemin güvenilirliğini zedeleyecek ; kuralların ve kurumların güçlü olmadığı bir devlet yapısı ise, toplumsal barışı ve huzuru bozacaktır. Bu nedenlerle, yargıyla ilgili yapılan ve yapılacak her türlü düzenlemeler, popülist, güne göre ve siyaseten değil, hukuk kurumlarının ve organlarının ve sahadaki uygulayıcıların görüşleri alınarak, samimi bir şekilde yapılmalıdır.

Yargıya alternatif olarak yapılan, hak arama hürriyetine ve adil yargılanma hakkına engel olan, zorunlu arabuluculuk, tahkim ve uzlaştırma gibi müesseselerin ; adalete, topluma ve sisteme verdiği büyük zararlar görülmeli ve gereği yerine getirilmelidir.

Ülkedeki hukuksuzluklar, bireylerin ve toplumun anlam kaybına uğramasına ve kuralsızlığa, yani anomiye neden olmaktadır. Toplumlarda anominin ortaya çıkmasında iki temel neden vardır. Bunlardan ilki kuralların yaptırım gücünü yitirmesidir. Toplumsal normların devre dışı kalması ise suça eğilimin artmasındaki en büyük etkendir. Anomi aynı zamanda kültürel yozlaşmayı da beraberinde getirir. Belli başlı kişilere ve gruplara tanınan imtiyazlar, liyakat odaklı değil, şansa ve çevreye bağlı olduğu takdirde anominin görülme riski daha da artar. Başarının ve yeteneğin yerini maddi değerlerin aldığı toplumlarda, anominin sonuçları çok daha yıkıcı olur.

Anominin zararlı sonuçlarını en aza indirgemek için toplumda özgürlük ve eşitlik sağlanmalıdır. Kişilerin kurallara ve yasalara saygı göstermesi için, söz konusu kuralların herkese eşit bir şekilde uygulanması gerekir. Aksi takdirde huzur ortamı yerini kaosa ve kuralsızlığa bırakır. Nepotizm (adam kayırmacılık) ve fırsat eşitsizliği de anominin en temel nedenlerinden biridir. Böylesi toplumlarda, kurallar birbiriyle çelişir. Bir gün alınan karar veya söylenen söz, ertesi gün inkâr edilir. Kanun ve kurallara uymamanın yaptırımı olmaz. Uygulamalar keyfidir; akıl erdirilemez.

Giderek ilkesiz, sorumsuz davranmak sıradanlaşır; kuralsızlık yerleşik kültür halini alır. Ortak değerlerin kaybı, insanların birbirine olan duyarlılığını ve saygısını da azaltır.

Dayanışma duygusu ortadan kalkar. Paylaşım duygusu yok olur, bencillik artar. Şiddet tırmanır. Bu durum toplumda moral çökmesi ve hukuk eksikliğine yol açar. Tüm geçmiş toplumsal modeller göstermiştir ki, ekonomik dengesizliğin arttığı tüketim toplumlarında şiddete yönelim kaçınılmaz olarak artmaktadır. "Algılanan Ceza Normu" (suçun cezasız kalmayacağı inancı) aşındığı için kuralsızlık ve suç yaygınlaşır. Bu nedenle ülkemizde, adaletin bile sosyal medyada sağlanacağına dair yanlış inanç nedeniyle, tweet ve paylaşım sayılarına göre tahliye ve tutuklama olacağı algısı yerleşmiş bulunmaktadır. Yargının görevi, işini en iyi şekilde yaparak, bu inancı yıkmak, popilizme ve gücün azgınlığına fırsat vermemektir.

Değerli misafirler ve kıymetli meslektaşlarım, Orta Asya’dan başlayan tarihimiz günümüze kadar uzanmaktadır. Bu uzun süreçte sayısız devletler ve imparatorluklar kuran milletimiz, insanlık tarihinin, uygarlığın gelişiminin, dünya hukuk tarihinin ve adaletin vazgeçilmezi olmuştur. Gittiği her yerde adalet, ahlak ve hukuk düzenini egemen kılan milletimiz, bu değerlere bağlı kaldıkça yükselmiş, bu değerler bozulmaya yüz tuttukça gerilemiştir. Uzun tarihimiz sonrasında 1923 yılında kurulan Cumhuriyetimiz, evrensel hukuk ilkelerini kabul etmiş, milli hasletimiz olan adalet, hak ve ahlak bilincine, insanlık tarihinin evrensel hukuk ilkelerini ve kurumlarını da eklemiştir. Evrensel, milli ve dini, tüm hukuk, yargı, savunma ve adalet ilkelerine ve özellikle vatandaşlık bilincine ve hukukuna sahip çıkmalı, birleştirmeli ve uygulamalıyız. Ancak ve ancak bu şekilde, milli birlik ve beraberliğimizi, ülkemizi, millet ve insan olarak varlığımızı, hukuki güvenlik ve huzurumuzu koruyabilir ve sağlayabiliriz. Devletimize, Cumhuriyetimize, Cumhuriyetin kurucu değerlerine ve Evrensel İlkelere sahip çıkmaktan başka yolumuz ve çaremiz yoktur. Bütün bu duygu ve düşüncelerle, 2021-2022 Adli Yılının, Kayseri Bölge Adliye Mahkemesinin ve Yeni İcra Modelinin hayırlara vesile olmasını diler, katılımlarınız için sevgi ve saygılarımızı sunarız.

Kayseri Baro Başkanı

Av. Cavit DURSUN