ZORUNLU MÜDAFİLİK GÖREVİ İLE İLGİLİ VATANDAŞLAR VE KURUMLARDAN GELEN ŞİKAYETLER ÜZERİNE DUYURU
OCAS’a kayıtlı ve CMK gereği zorunlu müdafi olarak görevlendirilen bazı meslektaşlar hakkında gerek müdafilik görevini üstlendikleri kişilerden gerekse kurumlardan gelen şikayetler neticesinde, görev üstlenen meslektaşların dikkat etmesi gereken hususları ve uyması gereken kuralları belirtmek gerekmiştir.
1- Soruşturma evresinde görevlendirilen avukatın, görevini ifa etmesi için özel vekaletnameye ihtiyacı yoktur. Aynı şekilde kovuşturma evresinde görevlendirilen avukatın da görevini ifa etmesi için özel vekaletnameye ihtiyacı yoktur. Soruşturma evresinde görev, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kesinleşmesi, yetkisizlik ve görevsizlik kararı, kamu davası açılması halinde ise iddianamenin kabulü kararı verilmesi ile sona erer. Kovuşturma evresinde görev, yargılamanın yapıldığı il veya ilçe dışında yargılamayı gerektirir görevsizlik veya yetkisizlik kararı, esasa ilişkin hükmün kesinleşmesi ya da davanın nakline karar verilmesi, müdafi, vekil veya kendisine müdafi ya da vekil görevlendirilen kişinin ölmesi, kişinin kendisine bir müdafi veya vekil seçmesi hallerinde sona erer. Görev alan avukatın, görevi sona erene kadar, müdafii olarak görevlendirilen kişilerden vekaletname alması ve her ne surette olursa olsun masraf, vekalet ücreti talep etmesi meslek ilkelerine uygun değildir. Bu davranış ayrıca Cumhuriyet Başsavcılığı ve Baro Başkanlığı nezdinde soruşturmaya sebebiyet verecek niteliktedir. CMK gereği ödenen ücretlerin düşüklüğü bu davranışın sebebi olamaz. Avukatın, kendilerine verilen görevleri sonuna kadar özenli, dikkatli ve meslek kurallarına uygun olarak yerine getirme zorunluluğu bulunmaktadır Avukatlık mesleğinin güvene ve kolektif itibara dayalı bir meslek olduğu, avukatın işi reddetme hakkının olduğu, sistemden çıkarak zorunlu müdafilik görevi almamanın da mümkün olduğu unutulmamalıdır.
2- OCAS aracılığı ile meslektaşlarımıza görev verilmekte ve görevin kabul edilmesi halinde 30 dakika içerisinde ilgili birime intikal edilmesi gerekmektedir. Gerek il merkezinde gerekse metropol ilçelerdeki süre 30 dakikadır. Bu süre içerisinde görev yerine intikal etmek mümkün olmayacak ise görev kabul edilmemelidir. Aksi halde gerek kişiler gerekse kurumlar uzun süre avukat beklemekte ve soruşturmanın işleyişi gecikmektedir. Bu nedenle avukatların, görev yerine 30 dakika içinde intikal etmeleri, intikal edemeyecek vaziyette ise nöbet durumunu pasif hale getirmeleri hem vatandaş ve ilgili merciler bakımından uygun olacak hem de avukatın olası gecikmelerden kaynaklanacak şikayet ve soruşturmalara maruz kalmamalarını sağlayacaktır.
3- Kovuşturma evresinde görevlendirilen müdafi haklı mazeretini yazılı olarak mahkemeye bildirmediği takdirde duruşmalara katılmak zorundadır. Buna aykırı davranan avukatlar hakkında mahkemece ve müdafiliği üstlenilen vatandaşlarca suç duyurusunda bulunulmaktadır. Mesleğin itibarını korumak, kanuna uygun davranmak ve suç duyuruları ile muhatap olmamak adına zorunlu müdafi olarak dosyada görev alan meslektaşların, görevlerini özenle yerine getirme yükümlülüğüne ve kanuna hassasiyetle uymaları gerekmektedir.
4- Yukarıda bahsedildiği üzere soruşturma ve kovuşturma evrelerinde müdafiin görevinin ne zaman sona ereceği belirlidir.Görev alan avukatların soruşturma ve kovuşturma evrelerinde savunmasını üstlendikleri kişilerin lehine yapmaları gereken işlemleri, görevin gerektirdiği özen ve doğruluk çerçevesinde yerine getirmeleri gerekmektedir. Tutukluluğa itiraz, istinaf, temyiz, itiraz gibi kanun yollarına başvurmayan meslektaşların şikayet halinde cezai ve idari yaptırımla karşılaşacakları ve aynı zamanda şüpheli, sanık veya suça sürüklenen çocuğun savunma hakkını etkin olarak yerine getirmemiş olacakları kuşkuya yer vermeyecek şekilde açıktır. Bu nedenle soruşturma evresinde etkin savunma, itiraz, adli kontrol kararına itiraz, tutuklama kararına itiraz ve tutukluluk halinin devamına itiraz gibi, kovuşturma evresinde de etkin savunma, itiraz, adli kontrol kararına itiraz, tutuklama kararına itiraz ve tutukluluk halinin devamına itiraz, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına itiraz, istinaf, temyiz başvurusu gibi işlemleri yerine getirirken özenli davranma yükümlülüğü unutulmamalıdır.
5- OCAS aracılığı ile verilen ve kabul edilen görev dışında sistemden görevlendirme yapılmayan dosyalarda zorunlu müdafilik kapsamında ifadeye girmek, savunma yapmak ve kanun yollarına başvurmak kesinlikle uygun değildir. Bu şekilde, sistemden görevlendirilmeyen dosyalarda görev ifa eden meslektaşlar, zorunlu müdafi olarak herhangi bir ücret talep edemezler. Talep etmeleri durumunda da kendilerine ücret ödenmemektedir. Zorunlu müdafi olarak görev yapılacak dosyaya dair OCAS aracılığıyla görevlendirme yapılmış olması zorunludur.
6- OCAS aracılığı ile yapılacak herhangi bir görevlendirmeyi kabul edecek durumda olmayan (şehir dışında olmak, müvekkil ile görüşme halinde olmak, duruşmada olmak vs şahsi nedenlerle) meslektaşların nöbet durumunu “pasif” olarak değiştirmesi gerekmektedir. Aksi halde görevin reddi nedeniyle ceza puanı verilmektedir.
7- OCAS’a kaydı yapılırken vergi mükellefi olan ya da sigortalı olarak çalışan avukatın devam eden süreçte vergi mükellefiyeti ve sigortalı olarak çalışma hallerinin ikisinin de bulunmaması halinde sistemden çıkış yapmaları gerekmektedir. Sistemden çıkış yapılmayıp görev almaya devam edilmesi halinde bu görevler için kendilerine ödeme yapılmamaktadır.
8- CMK ücret tarifesindeki tutarların düşük olduğu ve özellikle kovuşturma evresinin uzunluğu, alınan ücretlerin verilen emeğe değmediği düşüncesi ile görevi gereği gibi yerine getirmemek evvela mesleğin varoluş nedenine aykırı olacağı gibi mesleğin itibarını da zedeleyecektir. Sisteme kayıt olup verilen görev kabul edildiği takdirde görevin sonuna kadar dürüst, özenli ve kanuna uygun şekilde hareket etme yükümlülüğünü yerine getirmekte zorlanılması halinde sistemden çıkış yapılmasını talep etmek makul ve mantıklı bir çözüm olacaktır.